بلوغ،فحل شدن قاعدگی و بارداری در سگها
سن بلوغ و توانائی در جفتگیری در نژادهای مختلف متفاوت است . اصولا نژادهای کوچک زودتر از نژادهای بزرگ به سن بلوغ می رسند . بطور کلی سگهای نر بعد از 6 ماهگی قدرت باروری دارند و بلوغ کامل آنها در12 الی 14 ماهگی اتفاق می افتد . سگهای نر سالم می توانند فعالیت های تناسلی خود را تا 8 الی 10 سالگی حفظ کنند . دراین دوره سگهای نر در هر زمانی قادر به جفتگیری بوده و محدودیت زمانی مطرح نمی باشد .سگ ماده درفصل تولید مثلسگهای ماده اولین فعالیت های تناسلی یا به عبارت دیگر اولین فحلی خود را در 6 الی 7 ماهگی نشان می دهند . این زمان می تواند تا 18 ماهگی نیزبه تاخیر افتد . فواصل دوره های فحلی بطورمتوسط هر 7 ماه یکبارمی باشد . در خلال دوره فحلی سگ ماده آماده فعالیتهای تناسلی است و به سگهای نر اجازه جفتگیری می دهد . به عبارت دیگر تنها در خلال این مدت محدود است که سگ ماده باروری دارد . لذا اگر به هیچوجه قصد ندارید که از سگ خود توله بگیرید بهتراست که آن را قبل از بلوغ جنسی عقیم نمائید .
دوران بارداری و زایمان
سگ ماده معمولاً بین 8 تا 12 ماهگی بالغ می شود . در بعضی موارد ممکن است بلوغ زودتر (6 ماهگی) یا دیر تر (18 ماهگی) رخ دهد . اگر سگ ماده برای اولین بار تا سن 20 ماهگی فحل نشد به دامپزشک مراجعه کنید .
فحل شدن
مدت فحل سگ ماده معمولا ً 18 الی 21 روز طول می کشد ، سگ ماده فقط سگ نر را در چند روز اول زمان فحل قبول می کند و باردار می شود . اولین نشانه فحل شدن ، متورم شدن لبه مهبل می باشد . سپس بزودی خونریزی (پریود) شروع می شود . خونریزی می تواند بین 4 الی 14 روز (بطور متوسط 10 روز) ادامه داشته باشد . در زمانی که سگ ماده خونریزی دارد ، سگ نر بسیار زیاد جذب او می شود اما سگ ماده به آنها اجازه جفتگیری را نمی دهد ؛ تا زمانی که خونریزی کم یا قطع شود و مهبل تا حد ممکن بزرگ شود . در این زمان سگ ماده سگ نر را برای جفتگیری قبول می کند . این فحل ، بارور است و بین 5 الی 12 روز ادامه دارد. در 2 - 3 روز اول پس از اتمام پریود سگ ماده ، زمانی مناسبی برای جفتگیری می باشد . این دوره زمانی است که اگر قصد دارید توله سگ داشته باشید باید عمل جفتگیری شروع شود . برای اینکه مطمئن شوید عمل لقاح بخوبی انجام شده است باید جفتگیری 2 روز بعد تکرار شود . اگر سگ ماده حامله شده باشد فحلی او زودتر به پایان می رسد .
سگهای خانگی بطور معمول دوبار در سال فحل می شوند . بجز در باسنجی ها (Basenji) ، سگهای وحشی ، گرگها و روباه ها، که فقط یکبار در سال جفتگیری می کنند . اکثر سگهای ماده در فصل بهار (ماههای دی-اسفند) و فصل پاییز (ماههای مرداد- شهریور) فحل می شوند . البته در این مورد استثناهایی هم وجود دارد . برخی از ماده ها ممکن است وقفه طولانی تر یا کوتاه تری بین مدت زمان فحلشان داشته باشند .
بارداری
مدت زمان بارداری سگ بطور متوسط 63 روز می باشد . ورم شکم از هفته پنجم بیشتر آشکار شده و شکم بطرف جلو می رود ، حتی اگر فقط یکی دو توله سگ را حامله باشد یا چاق باشد . تشخیص دادن نشانه های نزدیک شدن زمان زایمان ممکن است بسیار دشوار باشد .
از 35 روزگی زمان بارداری ، سینه ها بزرگ می شود و نوک سینه ها بزرگتر و صورتی تر می شوند . 3 الی 4 روز قبل از زایمان ، از نوک سینه ترشح آبدار می آید. در سگهای ماده ای که فقط چند عدد توله برای زایمان دارند ، بزرگی سینه ها ممکن است تا هفته آخر شروع نشود . شیر واقعی اغلب بین 5 تا 6 روز قبل از زایمان تولید می شود .
در مدت بارداری سگ ماده ، شما باید به مقدار زیاد غذای مناسب به او بدهید ، مولتی ویتامین و کلسیم را به مقدار توصیه شده توسط دامپزشک به رژیم غذایی او اضافه کنید و با ملایمت به او ورزش دهید .